TOPRAK İŞLEYENİN, SU KULLANANIN !! 1970 yıllarda Sosyal Demokrat görüşün sloganı olan bu söz 2014 yılında benzer bir şekilde hayatımıza katılmıştır.

15 Mayıs 2014 tarihinde yayınlanan Toprak Koruma ve Tarımsal Arazi Kullanımı Kanunu'nda Değişiklik Yapılması Hakkındaki kanun ile birlikte ehil mirasçılık kavramı hayatımıza girmiş ve toprak işleyenin denmiştir.

Köyden kente göçün çok hızlı gerçekleşmesi, çiftçilik yapan insanların azalması ve bunun da gıda sektöründe üretimin azalmasına sebep olması sonucunda kanun koyucu tarımsal üretimin artması için gerekli önlemleri almaya çalışmıştır. Bu Kanun değişikliğinin amacı da budur. Çünkü köyde yaşayıp çiftçilikle uğraşan kişilere ait olan arazilere aynı zamanda şehirde yaşayan ve çiftçilik yapmayan kişilerin de ortak olması tarımsal arazilerin genellikle çok hissedarlı bir şekilde kalması veyahut arazilerin ihale yoluyla satılıp paraların paylaştırılması ile sonuçlanmaktadır. İlgili düzenleme çiftçilik yapan kişiler ile çiftçilik yapmayan hissedarların arasındaki dengenin korunmasını ve fakat çiftçilik yapan kişilere bir öncelik hakkı tanınmasını sağlamıştır.

İlgili kanun ile bu öncelik sağlanmış ise de hangi kriterlerin olduğu 31 Aralık 2014 tarihli yönetmelikle tespit edilmiştir.

İlgili yönetmeliğe göre aşağıda belirtilen maddelerden elde edilen toplam puan 50 ve üzeri olanlar ehil mirasçı olarak kabul edilmiştir.

a) Geçimini mirasa konu tarım arazilerinden sağlayanlara 20 puan,

b) Tarım dışı geliri bulunmayanlara 10 puan,

c) Eşi fiilen tarımsal faaliyette bulunanlara 10 puan,

ç) Tarımsal arazileri işleyebilecek mesleki bilgi ve beceriye sahip olanlara 10 puan,

d) Mirasa konu arazilerin bulunduğu ilçe sınırları içinde beş yıla kadar ikamet edenlere 5 puan, beş yıl ve daha uzun süre ikamet edenlere 10 puan,

e) Herhangi bir sosyal güvencesi olmayanlara 10 puan,

f) Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamında tarım sigortası olanlara 5 puan,

g) Bakanlığın mevcut kayıt sistemlerine kayıtlılık süreleri beş yıla kadar olanlara 5 puan, beş yıl ve daha uzun süre olanlara 10 puan,

ğ) Tarımsal örgütlere kayıtlılık süreleri beş yıla kadar olanlara 2 puan, beş yıl ve daha uzun süre olanlara 5 puan,

h) Tarım alet ve donanımlarına sahip olanlara 5 puan,

ı) Kadın olanlara 5 puan verilir.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi toplam 50 puan alan ve 50 puan üzerinde puan olan kişiler ehil mirasçı olarak sayılmıştır. Peki Ehil Mirasçılar taşınmazın mülkiyetini nasıl alabilmektedir?

Burada da Toprak Koruma ve Tarım Arazi Kullanımı Kanunu'na bakmak gerekmektedir. İlgili kanunda mirasçılar arasında anlaşma sağlanamadığı takdirde mirasçılardan her biri yetkili Sulh Hukuk Mahkemesi nezdinde dava açabilir bu durumda Sulh Hakimi tarımsal arazi veya yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyetinin aşağıdaki şekilde devrine karar verir.

Yukarıdaki kriterlere uyum sağlayan kişiler ehil mirasçı olarak tespit edilir.

a) Kişisel yetenek ve durumları göz önünde tutulmak suretiyle tespit edilen ehil mirasçıya tarımsal gelir değeri üzerinden devrine, birden çok ehil mirasçının bulunması hâlinde, öncelikle asgari geçimini bu yeter gelirli tarımsal arazilerden sağlayan mirasçıya, bunun bulunmaması hâlinde bu mirasçılar arasından en yüksek bedeli teklif eden mirasçıya devrine, ehil mirasçı olmaması hâlinde, mirasçılar arasından en yüksek bedeli teklif eden mirasçıya devrine karar verir.

b) Birden fazla ehil mirasçı olması ve bu mirasçıların miras dışı tarımsal arazilere sahip olması durumunda, bu mirasçıların mevcut arazilerini yeter gelirli büyüklüğe ulaştırmak veya bu arazilerin ekonomik olarak işletilmesine katkı sağlamak amacıyla hâkim, tarım arazilerinin yeter gelir büyüklüğünü aramaksızın bu mirasçılara devrine karar verebilir.

c) Mirasa konu yeter gelirli tarımsal arazinin kendisine devrini talep eden mirasçı bulunmadığı takdirde, hâkim arazinin satışına karar verir. Bu suretle yapılacak satış sonucu elde edilen gelir, mirasçılara payları oranında paylaştırılır.

Yeter gelirli tarımsal araziler birden çok yeter geliri sağlayan tarımsal arazi büyüklüğüne bölünebiliyorsa, sulh hukuk hâkimi bunlardan her birinin mülkiyetinin, yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde mirasçılara ayrı ayrı devrine karar verebilir.

Kanun koyucu yukarıda tarımsal arazileri işleyenlerin nasıl tespit edileceği, tespit edilenler arasında nasıl bir yol izleneceği belirtilmiştir

YETKİLİ MAHKEME: Ehil mirasçılık davası için yetkili mahkeme taşınmazların bulunduğu yer mahkemesidir.

GÖREVLİ MAHKEME: Ehil mirasçılık davasında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemeleridir.

DAVA ZAMANAŞIMI: Ehil mirasçılık davası için herhangi bir zamanaşımı yoktur.

DAVANIN TARAFLARI: Ehil mirasçılık davası ortaklardan herhangi birisi tarafından açılabilir. Diğer ortaklar ise davada davalı olarak gösterilirler.

ARABULUCULUK: Ehil mirasçılık davası taşınmazın aynına ilişkin olduğu için zorunlu veya ihtiyari arabuluculuk yoktur.