CHP’nin "İkinci Yüzyılda Değişim Kurultayı" başlıklı 20’nci Olağanüstü Tüzük Kurultayı’nda, oylama günü sona erdi. CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in açış konuşmasının ardından basına kapanan kurultayda, maddelere dün saat 14:30 itibarıyla geçildi.

Yaklaşık 20:30 civarında, ön seçim yöntemlerini tanımlayan 52’nci maddenin görüşmelerine başlandı. Bu madde üzerindeki görüşmeler yaklaşık iki saat sürdü.

Parti kurmaylarından edinilen bilgiye göre, madde binin üzerinde kabul oyu alırken 30 civarında ret oyu verildi. 52’nci maddenin geçmesinin ardından kalan dokuz maddenin tamamı yaklaşık yarım saat içinde kabul edildi.

Madde, parti kurmaylarından edinilen bilgiye göre, çoğunlukla kabul edildi. Ön seçimin yöntemlerini belirleyen maddenin görüşmeleri yaklaşık iki saat sürdü. Görüşme üzerine en son İstanbul İl Başkanı Özgür Çelik söz aldı. Çelik’in lehte konuşma yaptığı öğrenildi.

"TÜRKİYE YARIN BAMBAŞKA BİR CHP'YE UYANACAK"

CHP Lideri Özgür Özel, kurultayın oylama gününün kapanışında bir konuşma yaptı. Özel, CHP açısından tarihi bir günü geride bıraktıklarını vurguladı. Önümüzdeki iki gün boyunca sürecek program çalışmasının da çok önemli olduğuna dikkati çekti. Tüzük kurultayı sonrasında ortaya çıkan tablonun kazananı veya kaybedeni olmadığını dile getiren Özel, kazananın CHP olduğunu söyledi.

CHP içinde çekişme varmış gibi göstermeye çalışanların boşa düşmesi açısından alınan sonucun kıymetli olduğunu ifade eden CHP lideri, Türkiye’nin yarın bambaşka bir CHP'ye uyanacağını vurguladı. Kurultayın büyük bir mutabakat zemininde tamamlandığını açıklayan Özel, tüzüğün hiçbir maddesini örgüt aleyhine istismar etmeyeceklerine dair söz verdi.

52'nci maddeye dikkati çeken Özel, parti örgütünün vereceği kararın CHP’nin kararı olacağını belirtti. Hazırlayacakları yönetmeliklerle bir erken seçime hazırlıklı olacaklarını aktaran Özel, bir sonraki seçim için hazırlanacak milletvekili listesinin CHP'nin iktidar grubunu oluşturacak liste olacağını belirtti.

"TBMM Üyeliği İçin Adayların Saptanması" başlıklı 52’nci madde şöyle:

"TBMM üyeliği için adayların saptanmasında yöntemler önseçim, örgüt denetiminde önseçim, aday yoklaması, örgüt denetiminde aday yoklaması ve merkez yoklamasıdır. Hangi seçim çevresinde hangi aday saptama yönteminin kullanılacağına il örgütlerinin görüşü doğrultusunda Parti Meclisi karar verir.

Önseçimde adaylar yargı gözetim ve denetiminde sandık konularak üye kütüğünde kayıtlı üyelerin seçimiyle belirlenir. Aday yoklamasında adaylar yargı gözetim ve denetiminde sandık konularak partide belirli görevlere seçilmiş veya tüzüğün 5/14. maddesinde tanımlanan biçimde görevlerini yerine getiren üyelerin seçimiyle belirlenir.

Örgüt denetiminde önseçimde adaylar örgüt gözetim ve denetiminde sandık konularak üye kütüğünde kayıtlı üyelerin seçimiyle belirlenir. Örgüt denetiminde aday yoklamasında adaylar örgüt gözetim ve denetiminde sandık konularak partide belirli görevlere seçilmiş veya tüzüğün 5/14. maddesinde tanımlanan biçimde görevlerini yerine getiren üyelerin seçimiyle belirlenir. Bu yöntemlerde seçimler yönetmelikte belirlenen usule göre örgüt içinde belirlenecek ilçe, il ve merkez seçim kurullarınca yürütülür.

Örgüt denetiminde önseçim ve örgüt denetiminde aday yoklamasında seçim sonuçları Parti Meclisinin kararıyla tespit edilerek Yüksek Seçim Kurulu'na merkez yoklaması usulüne göre bildirilir. Parti Meclisi kararı tespit niteliğinde olup kesinleşen seçim sonuçlarını değiştirir nitelikte olamaz. Bu yöntemlerde kullanılacak oy pusulasında adayların bölge, cinsiyet, yaş vb. dağılımlarının dengeli olmasını sağlayacak önlemler alınır. Bunun için her seçim çevresinin özelliklerine göre oy kullanma esasları yönetmelikle belirlenir.

Örgüt denetiminde önseçim veya örgüt denetiminde aday yoklaması yapılan seçim çevrelerinde Parti Meclisi, TBMM üye tamsayısının yüzde on beşi (%15) kadar sırayı genel merkez kontenjanı olarak belirleyebilir. Bu kontenjan her bir seçim çevresinde toplam milletvekili sayısının yüzde on beşi (%15) kadar olabilir. Parti Meclisi ölçme değerlendirme yöntemlerinden yararlanarak genel merkez kontenjanına ayrılan sıraları üçte birine kadar (1/3) il örgütüne, üçte birine kadar (1/3) gençlik ve kadın kolları üyelerine, üçte birine kadar (1/3) TBMM'nin mevcut partili üyelerine ayırır. Gençlik ve kadın kolları üyelerine ayrılan sıraların en az dörtte biri (1/4) önceki seçimde milletvekili seçilmiş sıralara ayrılır. Fasıllar arası aktarma yetkisi Parti Meclisi'ne aittir.

Merkez yoklamasında adaylar doğrudan Parti Meclisi tarafından belirlenir.

Önseçim, örgüt denetiminde önseçim, aday yoklaması ya da örgüt denetiminde aday yoklamasına katılanlar, merkez yoklaması, merkez adaylığı veya genel merkez kontenjani için başvuramazlar.

En az bir seçim çevresinin aday listesinin ilk sırasında engelli adaya yer verilir.

Bir kişi en fazla üç dönem üst üste milletvekili seçilebilir. Yarısı tamamlanmadan seçimlerin yenilendiği yasama dönemleri hesaba katılmaz.

Önseçim, örgüt denetiminde önseçim, aday yoklaması, örgüt denetiminde aday yoklaması yöntemlerinde dönem koşulu aranmaz. Partinin milletvekili bulunmayan seçim çevrelerinde milletvekili çıkarmak veya bu seçim çevrelerinde partinin oyunu yükseltmek amacıyla Merkez Yönetim Kurulu'nun önerisi Parti Meclisi kararıyla dönem kuralı uygulanmayabilir."

KISA SÜRELİ 'KILIÇDAROĞLU' GERGİNLİĞİ

Kurultayda kısa süren bir gerginlik de yaşandı. CHP Denizli İl Başkanı Ali Osman Horzum, Eski CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun kurultaya gelmemesini eleştirdi.

GERİLİM ÇIKTI: CHP Tüzük Kurultayı'nda değişiklik öngören maddeler tıkır tıkır kabul ediliyor.

Derken, örgüt denetiminde önseçim öngören 52.maddede gerilim çıktı.
Denizli İl Başkanı Ali Horzum, Kılıçdaroğlu'nun neden salonda olmadığını sorunca Ankara mv.Deniz Demir "Sana mı… pic.twitter.com/o9ac0YKtp7

— Hilal Köylü (@hilalkoylu) September 6, 2024

CHP Milletvekili Deniz Demir'in müdahale etmesi üzerine gerginlik yaşandı.

TÜZÜK DEĞİŞİKLİĞİNDE NELER VAR?

Parti tüzüğünde yapılan değişiklikle, genel başkana, genel sekreter ve protokol yönetmeliğiyle belirlenen sırayla genel başkan yardımcıları vekalet edecek.

TBMM Grup Başkanı ve Başkanvekilleri, partinin en üst yönetim organı olan Merkez Yönetim Kurulu'na (MYK) alındı. Genel Sekreter'in MYK'daki sırası, Genel Başkan Yardımcılarının önüne getirildi.

Tüzükte, 41. maddeye, "Kongrelerde başkan adayı olabilmek için kongre üye tamsayısının en az yüzde 10'unun, en çok yüzde 15'inin yazılı önerisi gerekir. Adaylar yüzde 15'ten çok imza toplayamaz, kongre başkanlığına sunamaz." ibaresi eklendi.

Genel Başkan adayı olmak için kurultay üye tamsayısının en az yüzde 5'inin, en çok yüzde 10'unun yazılı önerisi gerekecek. Yüzde 10'dan çok imza Divan Başkanlığı'na sunulamayacak. Mevcut Genel Başkan, isteği üzerine aday olabilecek, kendisi imza toplayamayacak, adına da imza toplanamayacak.

YÖNTEME PARTİ MECLİSİ KARAR VERECEK

Değişiklikle, TBMM üyeliği için adayların belirlenmesine yönelik yöntemlerin, ön seçim, örgüt denetiminde ön seçim, aday yoklaması, örgüt denetiminde aday yoklaması, merkez yoklaması olduğu belirtildi. Tüzüğe göre, hangi seçim çevresinde hangi yöntemin uygulanacağına, il örgütlerinin görüşü doğrultusunda Parti Meclisi'nce (PM) karar verilecek.

Örgüt denetiminde ön secim ve örgüt denetiminde aday yoklamasında seçim sonuçları, PM'nin kararıyla tespit edilerek, Yüksek Seçim Kurulu'na merkez yoklaması usulüne göre bildirilecek. PM kararı tespit niteliğinde olup, kesinleşen seçim sonuçlarını değiştirir nitelikte olamayacak. Bu yöntemlerde kullanılacak oy pusulasında adayların bölge, cinsiyet, yaş, meslek gibi dağılımlarının dengeli olmasını sağlayacak önlemler alınacak. Bunu niçin her seçim çevresinin özelliklerine göre oy kullanma esasları yönetmelikle belirlenecek.

Örgüt denetiminde önseçim veya örgüt denetiminde aday yoklaması yapılan seçim çevrelerinde PM, TBMM üye tamsayısının yüzde 15'i kadar sırayı genel merkez kontenjanı olarak belirleyebilecek. Bu kontenjan her bir seçim çevresinde toplam milletvekili sayısının yüzde 15'i kadar olabilecek.

PM, ölçme değerlendirme yöntemlerinden yararlanarak, genel merkez kontenjanına ayrılan sıraları üçte birine kadar il örgütüne, üçte birine kadar gençlik ve kadın kolları üyelerine, üçte birine kadar da TBMM'nin mevcut partili üyelerine ayıracak. Gençlik ve kadın kolları üyelerine ayrılan sıraların en az dörtte biri önceki seçimde milletvekili seçilmiş sıralara ayrılacak.

Merkez yoklamasında ise adaylar doğrudan PM tarafından belirlenecek.

Ön seçim, örgüt denetiminde ön seçim, aday yoklaması ya da örgüt denetiminde aday yoklamasına katılanlar, merkez yoklaması, merkez adaylığı veya genel merkez kontenjanı için başvuramayacak.

En az bir seçim çevresinin aday listesinin ilk sırasında engelli adaya yer verilecek.

ÜÇ DÖNEM KURALI

Tüzüğe göre, bir kişi en fazla üç dönem üst üste milletvekili seçilebilecek. Yarısı tamamlanmadan seçimlerin yenilendiği yasama dönemleri hesaba katılmayacak. Önseçim, örgüt denetiminde önseçim, aday yoklaması, örgüt denetiminde aday yoklaması yöntemlerinde dönem koşulu aranmayacak. Partinin milletvekili bulunmayan seçim çevrelerinde milletvekili çıkarmak veya bu seçim çevrelerinde partinin oyunu yükseltmek amacıyla Merkez Yönetim Kurulunun önerisi PM kararıyla dönem kuralı uygulanmayabilecek.

Buraya eklenen ek maddeye göre, dönem kuralı uygulaması 24 Haziran 2018 seçimleriyle oluşmuş TBMM 27. yasama dönemi itibarıyla başlayacak.

YEREL SEÇİMLERDE ADAY BELİRLEME SÜRECİ

Üç dönem kuralı yerel seçimlerde aday belirleme sürecinde de uygulanacak. Buna göre, bir kişi en fazla üç dönem üst üste belediye başkanı, belediye veya il genel meclis üyesi seçilebilecek. Ön seçim, örgüt denetiminde ön seçim, aday yoklaması, örgüt denetiminde aday yoklaması yöntemlerinde dönem koşulu aranmayacak. Seçim çevresi değişikliğinde dönem istisnası, Merkez Yönetim Kurulu önerisi PM kararıyla uygulanabilecek.

Örgüt denetiminde ön seçim veya örgüt denetiminde aday yoklamasında seçimle belirlenen milletvekili, il genel meclisi ve belediye meclisi adaylıklarında, parti meclisi ve yüksek Disiplin Kurulu seçiminde, il ve ilçe yönetim kurullarının seçiminde, il kongre delegeleri ve kurultay delegeleri seçimlerinde yüzde 50 cinsiyet kotası, yüzde 30 gençlik kotası uygulanacak. Cinsiyet ve gençlik kotaları kurultaylarda kademeli olarak arttırılacak.

Bu kota 18-25 yas aralığı için yüzde 10 gençlik kotası, 26-40 yaş aralığı için yüzde 20 çalışma çağı kotası olarak uygulanacak.

Adaylık başvurusu olması halinde en az bir engelli, ilçe ve il yönetim kurulları ile PM'de yer alacak.

Disipline sevk işlemlerinde sevk organının ve yetkili disiplin kurulunun belirlenmesinde ilgilinin, parti suçu işlediği tarihteki görevi dikkate alınacak.

Kesinleşen cezaları bağışlama yetkisi, Yüksek Disiplin Kurulu'nun ve parti üyeliğinin devam etmesi durumunda cezanın kesinleştiği tarihteki başkan veya sekreterinin görüşü alınarak PM'de olacak.

Öte yandan partinin kurultay yönetmeliğindeki bazı maddelerde de düzenlemeye gidildi.

GEZİ TUTUKLUSU KAHRAMAN’IN MESAJI OKUNDU

CHP’nin 20’nci Olağanüstü Tüzük Kurultayı’nda, Gezi Davası tutuklusu Tayfun Kahraman’ın mesajı okundu.

Kahraman’ın mesajında, “‘Değişim’ diyerek çıktığımız bu yolda verdiğimiz mücadele, geçmiş hatalardan alınan derslerle varılan sonuçlar, siyasi rehine olarak tutulan yol arkadaşınız olarak bana da büyük bir güç veriyor. Tutsak olduğum bu zor günlerde, yanınızda olamasam da her koşulda bu mücadelenin bir neferi olmaktan gurur duyuyorum" ifadeleri yer aldı.

Kahraman’ın, Divan Kurulu Üyesi İstanbul Milletvekili Ali Gökçek tarafından okunan mesajı şöyle:

"Sevgili CHP’li yoldaşlarım, sizleri Silivri’den sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Bugün parti örgütünün desteği ve ortak akılla parti tüzüğü düzenlenirken verilecek birliktelik görüntüsüyle özlemini duyduğumuz demokrasi rüzgarı, bu salonlardan tüm ülkeye yayılacaktır. Hukukun askıya alındığı, hukuksuzlukların genelleştiği bir ortamda, değişim iradesi iktidara hazır olduğumuzu gösterecektir. 31 Mart’ta ilk sonuçlarını başarıyla gösteren değişim, başta ekonomi olmak üzere her alanda sorunlarla boğuşan vatandaşlarımıza güven vermeyi sürdürüyor. Bu güven daha adil, demokratik ve özgür bir ülkede yaşamak özlemiyle verdiğimiz mücadele ve içinde bulunduğumuz karanlıktan ülkemizi çıkarma çabasında hepimize cesaret veriyor. İktidar hedefiyle çıkılan bu yolda, yönetme kültüründeki değişimin ve programda yapılacak derinlikli analizlerin biçimlendirileceği kurultayımız, iktidar heyecanını yükseltecektir. İktidar heyecanıyla kurultay sonucunda CHP, tüm örgütüyle yönetme kabiliyetini ve iştahını birlikte tüm vatandaşlarımıza gösterecektir.

Sevgili dostlar, ‘değişim’ diyerek çıktığımız bu yolda verdiğimiz mücadele, geçmiş hatalardan alınan derslerle varılan sonuçlar, siyasi rehine olarak tutulan yol arkadaşınız olarak bana da büyük bir güç veriyor. 31 Mart’ta yaşadığımız başarı, verilen mücadele ve alınan yol sonunda zaferin yakın olduğunu müjdeliyor. Bu kurultaydan çıkacak sonuçların da bu yolda bizleri daha demokratik, adil ve özgür bir ülkede kardeşçe yaşayacağımız bir geleceğe yaklaştıracağına inanıyorum. Tutsak olduğum bu zor günlerde, yanınızda olamasam da her koşulda bu mücadelenin bir neferi olmaktan gurur duyuyorum. Benim ve ailemin her koşulda hakkını ve hukukunu savunan CHP’lilerin, yani geniş ailemin, siz değerli yol arkadaşlarımın sayesinde bu zor esaret dönemine göğüs gerebiliyorum. Önce partimizi, sonra ülkemizi demokratikleştirecek adımların atılacağı bir kurultay olmasını temenni ediyor ve bu karanlığın bir an önce sona ermesiyle yeniden aranıza olmayı diliyorum. Sizleri, başaracağımıza olan inancım ve saygılarımla selamlıyorum."