Milliyet'te yer alan habere göre; 15 kanunda değişiklik öngören 43 maddelik tasarıda çocuklara 3’ten fazla isim verilememesi ve Türk vatandaşlığına girmede “genel ahlak kriterinin” de dikkate alınması gibi sürpriz düzenlemeler de yer aldı. Tasarıda Genelkurmay’ın itirazlarına rağmen Jandarma ve Sahil Güvenlik komutanlıkları konusunda İçişleri Bakanı’na geniş yetkiler tanındı.
Komisyonlarda ele alınması beklenen tasarı ile getirilen düzenlemeler şöyle:
POLİSE YENİ YETKİLER
“EK” ARAMA YETKİSİ: Mevcut yasada polis suç aletlerini taşıdığından şüphenilen kişiyi durdurabiliyor ancak kişinin üstü ve aracının dışarıdan bakıldığında görünmeyen yerlerini arayamıyor. Pakete göre, savcı emri gerektiren bu arama için kolluk amirinin yazılı ya da sözlü talimatı yeterli olacak. Kolluk amirinin kararı 24 saat içinde hakimin onayına sunulacak.
EVDE VE İŞYERİNDE İFADE
Müşteki, mağdur veya tanık ifadeleri ikamet ettikleri yerlerde veya işyerlerinde de alınabilecek.
BOYALI SU YASALLAŞIYOR
Polisin görevini yaparken kendisine direnenlere karşı kullanabileceği kelepçe, cop, basınçlı su, gözyaşartıcı gaz gibi maddi güçler arasına “boyalı su” da ekleniyor.
MOLOTOFA KARŞI SİLAH
Polis, molotof, patlayıcı, yanıcı, yakıcı, boğucu, yaralıyıcı ve benzeri silahlarla saldıran veya saldırıya teşebbüs edenlere karşı saldırıyı etkisiz kılacak ölçüde silah kullanabilecek.
HAVAİ FİŞEK VE SAPAN
Havai fişek, molotof, demir bilye ve sapan da toplumsal olaylarda bulundurulamayacak aletler arasına alınıyor. Bu suç aletlerini taşıyanlar 2 yıl 6 aydan 4 yıla kadar hapisle cezalandırılacak.
YÜZÜNÜ GİZLEYENE 5 YIL
Eylemlerde yüzünü örgütlere ait amblem, pankart veya üniforma ile kapatanlara, slogan atanlara, 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası verilecek. Cebir şiddet uyguluyorsa, cezanın alt sınırı 4 yıldan az olamayacak. Kimlik gizlenerek, yüz kapatılarak eyleme katılma 3 yıldan 5 yıla kadar hapisle cezalandırılacak.
ZARARI EYLEMCİ ÖDEYECEK
Kamu mallarına, gerçek ve tüzel kişilerin mallarına verilen zararlar sorumlulara rücu edecek.
BONZAİ DÜZENLEMESİ
Sentetik kannabinoidler (bonzai) ve türevi uyuşturucu maddeler TCK kapsamına alınacak. Bu maddelere yönelik ceza yarı oranında artırılacak. Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak. Bu fiilleri okul, yurt, Hastane veya ibadethane gibi tedavi, eğitim ve sosyal amaçla toplu bulunulan yerlerde işlemeleri halinde verilecek ceza yarı oranında artırılacak.
POLİSE ÖNLEME GÖZALTISI
Suç üstü halleriyle sınırlı olmak kaydıyla, belli suçlarda kolluk amirleri 24 saate kadar, kamu düzeninin bozulmasına yol açacak toplumsal olaylarda ve toplu işlenen suçlarda ise 48 saate kadar polis önleme gözaltısı yapabilecek. Kişi serbest bırakılmazsa en geç 48, toplu işlenen suçlarda 4 gün içinde hakim önüne çıkarılacak. Kolluk tarafından gözaltına alınan kişiler hakkında da gözaltına ilişkin hükümler uygulanacak.
(Polis bu yetkisini, “toplumsal olaylar sırasında işlenen cebir ve şiddet içeren suçlar, TCK’da yer alan kasten adam öldürme, taksirle öldürme, kasten yaralama, cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı, hırsızlık, yağma, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma, fuhuş, kötü muamele, Terörle Mücadele Kanunu’ndaki suçlar, toplantı ve gösteri yürüyüşlerine yasaklanmış aletlerle katılanlar” için kullanabilecek.)
TUTUKLU YARGILAMA
Düzenleme yasalaştığında toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkını, şiddet eylemine ya da terör örgütlerinin propagandasına dönüştüren, vatandaşların can ve mal emniyetini, kamu düzenini tehlikeye sokanlar tutuklu yargılanabilecek.
VALİLERE OHAL YETKİSİ
Vali, lüzumu halinde, kolluk amir ve memurlarına, acele önlemlerin alınması için doğrudan emir verebilecek. Valiler, askeri kuruluşlar dışında bütün kamu kurum ve kuruluşlarının itfaiye, ambulans, çekici iş makinasını kullanabilecek, personellerine görev verebilecek. Toplumsal olaylara yönelik alınan karar ve önlemlere aykırı davrananlara, 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası verilecek. Şiddet olaylarının yaygınlaşarak kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması durumunu illerde valiler; birden çok ili kapsıyorsa İçişleri Bakanı tespit edecek.
KAYIT ALTINA ALINACAK
Araç kiralama şirketleri, kiralanan araç bilgileri ile kiralayanların kimlik bilgileri ve kira sözleşmesi kayıtlarını günü gününe tutacak. Kiralanacak tüm araçlarda coğrafi yer tanımlamasını sağlayan sistem yer alması zorunlu olacak.
KOMUTAN ATAMA YETKİSİ BAKANA
Mevcut kanundaki Jandarma Genel Komutanı ve generallerin atama usulü aynen korunuyor. Bunun dışında general rütbesinde olmayan daire bakanları ile il ve ilçe jandarma komutanlarının atanmaları, yer değiştirmeleri ve geçici görevlendirmelerine ilişkin yetki İçişleri Bakanı’nda olacak.
İçişleri Bakanı askeri nitelikte olmayan görevleri sebebiyle işlediği iddia edilen bir suçtan dolayı görevinde kalmasında sakınca gördüğü jandarma personelini görevden uzaklaştırabilecek. Görevden uzaklaştırma tedbiri 2 ayı geçemeyecek. Ancak bu süre zorunlu hallerde bir defa uzatılabilecek.
Yeni sistemde İl jandarma komutanı ve merkez ilçe jandarma komutanı hakkında il valisince, ilçe jandarma komutanı hakkında da kaymakamın değerlendirmesi alınarak il valisi tarafından her yıl sonunda askeri görevleri haricindeki diğer görevleri ile ilgili değerlendirme raporu düzenlenecek.
KAYIP VATANDAŞA 110 YAŞ SINIRI
Düzenleme nüfus cüzdanının yerine Türkiye Cumhuriyet Kimlik Kartı’nın verilmesini öngörüyor. Bu karta hiçbir kurum el koyamayacak. Çocuğa konulan ad üç adı geçmeyecek ve kısaltma yapılmadan yazılacak. Nüfus cüzdanlarını kaybedenler ve doğum olayını süresinde bildirmeyenlere idari para cezası uygulaması da sona erecek. Gülünç, umumi edebe aykırı soyadları ile yazım ve imla hatası bulunan ad ve soyadlar mahkeme kararı aranmaksızın il veya ilçe idare kurulu kararıyla bir defaya mahsus değiştirilebilecek. Son 30 yılda işlem görmeyen, halen ölü mü sağ mı oldukları bilinmeyen ve 110 yaşını aşmış kişiler ölmüş sayılacak.
GENEL AHLAKA AYKIRI DAVRANANLAR VATANDAŞ OLAMAYACAK
Mahalle muhtarları da köy muhtarları gibi evlendirme memurluğu yetkisini kullanabilecek. Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılardan evlilik öncesi genel ahlaka aykırı faaliyetlerde bulunanlar vatandaşlık kazanamayacak.
POLİS KOLEJİ KAPATILACAK
Emniyet teşkilatına yönelik maddeler de içeren tasarıya göre lisans mezunu olup KPSS’de taban puanı alan ve 31 Aralık itibarıyla 26 yaşından gün almayan erkek-kadın adaylar polis olabilecek. Polis Koleji kapatılacak.