Sayıştay’ın 2014 yılı Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ)
denetim raporunda yer alan bilgiler geç teslimler konusunda TOKİ’nin
sıkıntılı günler geçirdiğini ortaya koydu.
2014 yılı itibarıyla TOKİ’nin satışını yaptığı 142 projede 39 bin 319 konut
satış sözleşmelerinde belirtilen zamanda teslim edilmedi. TOKİ’nin konut ve ticari ünitelerin satışı sözleşmelerinde projeye göre 10 ay ile 30 ay arasında değişen teslim süreleri öngörülüyor. Geç teslimler nedeniyle TOKİ’den konut alıp üç yıl içinde yeni evine taşınmaya hayal eden aileler bazı projelerde
6’ncı yılda dairesinin anahtarını alabildi.
Geç teslim sürelerinin projeler bazında değişiklik göstermekle birlikte 35 aya kadar çıktığı görüldü. Rapora göre, Ankara Turkuaz Vadisi projesinde 2 bin 893 konut tesliminde 20 ay, İzmir Menemen Asarlık 2. Etap 521 konut
tesliminde 23 ay, Ankara Polatlı 2.Etap 249 konut tesliminde 31 ay, Sivas Suşehri 132 konut işinde 35 ay, Erzurum Yakutiye 384 konut tesliminde 29 ay olarak gerçekleşti.
24 BİN 175 DAVA
TOKİ’ye bu gecikmeler nedeniyle vatandaşlar Aralık 2014 itibarıyla toplam 24 bin 175 dava açtı. Açılan davaların yüzde 98’ini yani 21 bin 289’unu
TOKİ kaybetti. 538 dava kurumun lehine sonuçlanırken, 722 dava kısmen kabul edildi. Gecikmeler nedeniyle açılan bin 588 dava ise devam ediyor. Geç teslim nedeniyle açılan davalar sonucunda son beş yıl itibarıyla ödenen tazminat tutarları, 2010 yılında 20.7 milyon lira, 2011 yılında 54.4 milyon lira, 2012 yılında 35.4 milyon lira, 2013 yılında 13.8 milyon lira, 2014 yılında 5.8 milyon lira olmak üzere toplam 130.1 milyon liraya ulaştı.
İNŞAATLAR NEDEN GECİKİYOR?
TOKİ’nin konut ve iş yerlerinin geç teslim edilmesi nedenlerinin başında Ağustos 2003 tarihli Kamu İhale Yasası’nda yapılan değişiklik geliyor. Bu düzenleme sayesinde TOKİ’nin arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkma yetkisi bulunuyor. Sayıştay, TOKİ’ye verilen bu yetki nedeniyle, projelerin uygulama aşamasında, mülkiyet sorunları, imar problemleri, altyapı sorunlarıyla karşılaştığını belirtiyor. Bazı yüklenici firmaların işleri zamanında bitirememesi, mali açıdan sıkıntı yaşayan yüklenicilerin işlerinin feshedilmesi nedeniyle projeler sürelerinde tamamlanamıyor. Projelerde alt yapı ve üst yapıda kullanıma engel teşkil edecek eksik ve kusurlu imalatlar konut tesliminde gecikmelere neden oluyor. Geç teslimler nedeniyle yüklü miktarda tazminat ödeyen TOKİ, son 1 yıldır, inşaat seviyesi yüzde 20 seviyesine geldikten sonra satışlara başlıyor.
16 BİN 315 KİŞİ İADE ETTİ
Sayıştay’ın TOKİ denetim raporunda yer alan bilgilere göre 2009 – 2014
yıllarını kapsayan 5 yıllık dönemde, 16 bin 315 kişi TOKİ’den aldığı konutu iade etti. İmzalanan gayrimenkul satış sözleşmelerine göre, konut iadeleri anahtar tesliminin gerçekleşeceği tarihe kadar yapılabiliyor. Raporda, “Konut alıcılarının iadesi bir memnuniyetsizliği gösterebileceği gibi ödeme güçlüğü gibi nedenlerle de olabilir. Ancak iade işlemlerinin ağırlıklı olarak, yapılan projelerin piyasasının yeterince oluşmamasından kaynaklandığı anlaşılıyor” denildi.