Anayasa Mahkemesi (AYM), eski Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı Melih Gökçek’in gazeteci Hayko Bağdat’a açtığı hakaret davasında, Bağdat’ın Anayasa'nın 26. maddesince güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verdi.
Ankara 24. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından 7 Aralık 2015’te 1160 TL adli para cezasına çarptırılan Hayko Bağdat, cezalandırılmasının ifade özgürlüğünü ihlal ettiğini belirterek Ocak 2016’da konuyu AYM’ye taşımıştı.
TWITTER'DA TARTIŞMIŞLARDI
Davaya giden süreç 17 Mart 2015’te Almanya Yeşiller Partisi’nin Türkiye kökenli Eşbaşkanı Cem Özdemir’in Ermenistan ziyaretiyle başladı. Aynı zamanda milletvekili olan Özdemir, Ermenistan ziyareti sırasında soykırım anıtına çelenk bıraktı ve Türkiye’yi soykırımı tanımaya davet etti.
Özdemir’in sözlerinin Türkiye’de haber olmasıyla birlikte Melih Gökçek kişisel Twitter sayfasından haberi alıntılayarak "Alman Yeşiller Partisi milletvekiline merakımdan soruyorum... Lütfen cevap ver Cem Özdemir... Senin kökenin Ermeni mi?" diye yazdı.
Bunun üzerine Hayko Bağdat Melih Gökçek’e "Melih Gökçek Ermeni’ymiş bağrıma taş basıp deyiverdim", "Sana resmen Ermeni dedim. Dava aç bence?”, "Başkenti resmen Ermeni'ye vermişler Yazıklar olsun...", "Abi Pazar günü bekliyorum kiliseye?", "Yeterince durumu izah ettiysek tamamdır. Melih Gökçek iğrenç bir adam. Ve bin yıldır dediğim gibi: Yaşasın halkların kardeşliği" şeklinde paylaşımlarda bulundu.
MELİH GÖKÇEK ŞİKAYET ETTİ, KAMU DAVASI AÇILDI
Melih Gökçek yazışmaların sonunda Hayko Bağdat hakkında iftira, hakaret, halkı kin ve düşmanlığa tahrik, aşağılama suçlarından soruşturma başlatılması talep ederek şikâyette bulundu. Şikâyet sonucunda düzenlenen iddianameyle savcı Hayko Bağdat’ın hakaret suçundan cezalandırılması istedi ve hakkında hakaret suçundan kamu davası açıldı.
Yargılamayı yapan Ankara 24. Asliye Ceza Mahkemesi 7 Aralık 2015 tarihli kararında Hayko Bağdat’ı suçlu bularak 1160 TL adli para cezasına çarptırdı.
Mahkûmiyet kararının Bağdat’a tebliğ edilmesinin ardından, Bağdat AYM’ye bireysel başvuruda bulundu.
AYM, BAĞDAT'A TAZMİNAT ÖDENMESİNE HÜKMETTİ
İfade özgürlüğünün ihlal edildiği gerekçesiyle başvuruda bulunan Bağdat’ın başvurusunda mahkeme, siyasetçilere ve kamuoyunca tanınan kişilere yönelik eleştiri sınırlarının çok daha geniş olduğunu değerlendirmesinde bulunarak dosyayı kabul etti.
28 Kasım 2019’da kararını açıklayan AYM, Anayasa’nın 26. maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verdi.
Kararın bir örneğinin ifade özgürlüğü ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Ankara 24. Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesine hükmeden AYM ayrıca Bağdat’a 9 bin 150 TL manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
"MELİH GÖKÇEK'İN IRK TEMELLİ POLİTİK TARTIŞMASI"
Mahkeme kararında şu değerlendirmeyi yaptı:
“Hayko Bağdat tarafından kullanılan "iğrenç" kelimesi rahatsız edici niteliktedir fakat ifadenin Melih Gökçek tarafından başlatılan ırk temelli politik bir tartışmada kullanıldığı gözden kaçırılmamalıdır. Nitekim ilk derece mahkemesi, müştekinin sosyal medya paylaşımlarını haksız tahrik nedeni kabul ederek başvurucunun cezasında indirime gitmiştir.
“Cezalandırmaya neden olan ifadenin, müştekinin Ermeni toplumuna yönelik açıklamalarının başvurucuda yaratmış olduğu kızgınlıkla sarf edildiği anlaşılmıştır. Müştekinin yaptığı açıklamalar dikkate alındığında başvurucunun ifadelerinin orantısız olduğu söylenemez.
“Unutulmamalıdır ki ifade özgürlüğünde yalnızca düşünce ve bilginin özünün korunması değil düşünce ve bilginin sunuluş şekli de önemlidir. Rahatsız edici de olsa siyasilere yönelik eleştirilerin cezalandırılması caydırıcı etki doğurarak cezalandırılma korkusuyla kamuoyundaki farklı seslerin susmasına yol açabilir. Bu durum da çoğulcu toplumun sürdürülebilmesine engeldir.
"KARAR BAĞDAT'IN GAZETECİLİK FAALİYETLERİNİ BASKI ALTINA ALIR"
“Somut olayda başvurucuya adli para cezası verilmesi, başvurucunun yazarlık ve gazetecilik faaliyetlerini baskı altına alacaktır. Bu durum demokratik toplumun vazgeçilmez unsuru olan siyasilerin söylem ve faaliyetlerine yönelik eleştiri ve bilgilendirme ortamına da zarar verebilir. Bu nedenle başkalarının şöhret ve haklarının korunması amacıyla başvurucunun ifade özgürlüğüne yapılan müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
“Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 26. maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vermiştir.”