Kazakistan'da dün düzenlenen referandumda halk, ülkede büyük bir değişimin önünü açacak anayasa değişikliği önerisine “evet” dedi. Merkezi Seçim Komisyonu, anayasa değişikliği referandumunda “evet” oyu kullananların oyunun yüzde 77, 18'i bulduğunu açıkladı. Katılım oranı da yüzde 68 oldu.
Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev tarafından önerilen anayasa değişikliği, karar mekanizmalarında merkeziyetin azaltılmasını ve eski Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in “milli lider” statüsünün kaldırılmasını öngörüyor.
Kazakistan, ocak ayında yakıt fiyatlarındaki artışın tetiklediği, kısa sürede ülke geneline yayılan ve 200’den fazla kişinin hayatını kaybettiği kitlesel protestolarla sarsılmıştı. Anayasa değişikliğinin, ülkede yönetim sisteminin yeniden inşasının önünü açacağı belirtiliyor.
PARTİLİ CUMHURBAŞKANLIĞINA SON
Anayasa değişikliğiyle “süper başkanlık” sisteminin yerini “güçlü bir cumhurbaşkanı, etkili parlamento ve hesap veren hükümet” prensibinin alması öngörülüyor. Ayrıca cumhurbaşkanının görevde bulunduğu sürece siyasi partiye üye olması ve akrabalarının hükümette görev alması da engelleniyor.
Kanunları kabul etme yetkisi de sadece parlamentonun alt kanadına ait olacak. Anayasa Mahkemesi başkanı ve hakimler, Yüksek Mahkeme Başkanı ve hakimler, Merkez Seçim Komisyonu başkanı ve üyeleri, Yüksek Denetim Odası başkanı ve üyeleri, kolluk kuvvetleri, askeri personel, milli güvenlik kurumu çalışanlarının siyasi partilere ve sendikalara üyeliği yasaklanacak.
NAZARBAYEV AİLESİNİN DEV SERVETİ
28 yıl iktidarda kalan Nursultan Nazarbayev, 2019’da sürpriz bir şekilde istifa ettikten sonra ülkenin başkenti Astana’nın adı Nursultan olarak değiştirilmişti. İktidarı boyunca akrabalarını ve kendisine yakın isimleri üst düzey görevlere getiren Nazarbayev ailesinin serveti de, tepkilere yol açmıştı.
Nazarbayev’in kızı Nazarbayeva’nın lüks yaşamı Ocak ayında İngiliz medyasının gündemine oturmuştu.
Nazarbayev’in kızlarından Aliya Nazarbayeva’nın ülkedeki protestolar sürerken servetini yurt dışına kaçırdığı haberleri de günlerce gündemden düşmemişti.
KIZI EV ALARAK LONDRA’DA OTURMA İZNİ ALMIŞTI
Ocak ayında İngiliz Daily Telegraph gazetesi, Nazarbayeva'nın 300 milyon dolar ile lüks harcamalar yaptığını aktarırken, genç kadının iki profesyonel finans danışmanına ev, özel banka, lüks jet satın alma talimatı verdiğini yazdı.
Nazarbayeva'nın harcamaları arasında 25 milyon dolara Challenger Bombardier özel jet, Londra'nın kuzeyinde İngiltere'de oturma izni almak için 9 milyon dolardan fazla ödeyerek ev aldığı kaydedildi.
LİDERLİK MÜCADELESİ
Ocak ayında yaşanan protestolar, ülkede Tokayev ve Nazarbayev arasındaki liderlik mücadelesini de ortaya çıkarmıştı. Olaylar öncesinde eski liderin “kuklası” olarak görülen Tokayev, ülkedeki yolsuzluk ve eşitsizlikten Nazarbayev yönetimini sorumlu tutmuştu.
Nazarbey’e yakın isimlerden Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanı Karim Masimov da “vatana ihanet” suçlamasıyla gözaltına alınmıştı.