FAİZ kararının damga vurduğu geçen haftanın ardından dolar kuru bu sabah rekor seviyeye yaklaştı. Bu sabah dolar/TL’de 25,64, Euro/TL’de 27,97 seviyeleri görüldü.
Merkez Bankası (TCMB), piyasa beklentilerini karşılamadığı için eleştirilen geçen haftaki faiz artırımı sonrası ilk sadeleştirme adımını menkul kıymet tesisi uygulamasında yaptı ve bankaların tahvil tutma yükümlülükleri düşürüldü.
Bankacılar kamu kontrollü piyasa düzenine ilişkin regülasyonların hâlâ devrede olmasına karşın TCMB’nin geçen hafta itibarıyla rezervlerini döviz politikasında kullanmayı "tamamen bıraktığını" tahmin ettiklerini söylediler.
TCMB menkul kıymet tesisi uygulamasının sadeleştirildiğini açıklarken, değişikliklerle bankaların bilançosundaki TL payına göre ayırmak zorunda oldukları tahvil karşılıkları da düşürüldü. TCMB sadeleşme sürecinin kademeli olarak devam edeceğini de söyledi.
Resmi Gazete’de yapılan değişikliklerle bankaların yabancı para mevduatları için ayırmak zorunda olduğu tahvil oranı yüzde 10’dan yüzde 5’e düşürüldü. TCMB’nin bankaların TL payına göre uygulayacağı karşılıklar böylece bu düzenleme öncesindeki yüzde 3-17 bandından yüzde 3-12 bandına indirilmiş oldu. Yeni dilimlerde en düşük TL mevduat oranı da yüzde 60’dan yüzde 57’ye çekilmiş oldu.
Bugün tam gün, yarın ise yarım gün işlemlerin ardından haftanın kalanı resmi tatil olacak. Küresel piyasalarda ise karışık bir seyir hakim. Petrol fiyatları, Rusya’nın paralı ordu Wagner’in hafta sonunda Putin’e başkaldırmasının ardından arz endişeleriyle yükselirken, Asya borsaları yatırımcılar konuyla ilgili gelişmeleri beklerken yön bulmakta zorlandı.
KURDA YENİ ZİRVE 25,74
TCMB para politikasında sıkılaştırma sürecini geçen hafta politika faizini %8.5’ten %15’e yükselterek başlattı. Beklentilerin oldukça altında kalan karar bazı soru işaretlerini de beraberinde getirse de ekonomi yönetimi süreci kademeli yöneteceğine vurgu yaptı.
Dolar/TL eleştirilen faiz kararı sonrası geçen hafta yeni tarihi zirve olan 25,74 seviyesine kadar yükselmişti. TL 2021’den beri ilk faiz artışı kararının ardından geçen 24 saatte dolar karşısında yüzde 8,5 değer kaybetti. Bu değer kaybı ile birlikte zirve seviyelerine göre yılbaşından bugüne yaşanan toplam kayıp yüzde 27,3’e ulaştı.
Piyasalarda yatırımcılar kamu kontrollü yapıdan uzaklaşmanın zaman alacağını gördükleri için süreci ve faiz artırım miktarlarını eleştiriyorlar ve daha hızlı adımlar bekliyorlar. Ekonomi yönetimi ise mevcut kamu kontrollü yapıdan uzaklaşılmasının zamana yayılarak gerçekleştirileceğine yönelik açıklamalarını sürdürüyor.
Döviz piyasasında arz ve talebin kamu kuruluşları ve düzenlemeleri ile kontrol altında tutulduğu yapıya ilişkin regülasyonlar hâlâ devrede. Ancak birçok bankacı bunların kullanımının değiştiğine dikkat çekiyor.
‘REZERV KULLANIMI BIRAKILMIŞ GÖRÜNÜYOR’
Bir işlemci geçen hafta "TL’nin değeri artık rezervler ile savunulmuyor" derken, üst düzey bir diğer bankacı ise "Geçen hafta itibarıyla bence TCMB rezervlerin döviz piyasasında kullanımını tamamen bırakmış görünüyor. Mevcut regülasyonlar bankayı döviz piyasasında tek belirleyici yapıyor ancak TCMB yönetimi değiştiğinde bu regülasyonların kullanılmasının azaltıldığını görmüştük. Geçen hafta itibarıyla bu durum bir kademe daha belirginleşti" dedi ve ekledi:
"Geçen hafta itibarıyla ben TCMB’nin döviz piyasasına rezervleriyle hiç müdahil olmadığını hesaplıyorum. TCMB döviz pozisyonuna baktığımızda günlük 1-2 milyar dolarlık artışlar görüyoruz. Her ne kadar sürecin yavaş ilerlediği eleştirileri yapılsa da bu değişim çok önemli ve kuvvetli."
Seçim öncesi TCMB rezervlerinin TL’nin olması gerekenden daha değerli tutulması için kullanılmasıyla ay başında rezervler tarihi dip seviyeye gerilemiş net rezervler -5.7 milyar dolara düşmüştü. TCMB net uluslararası rezervleri son iki haftada toparlanarak 16 Haziran itibarıyla tekrar artıya geçti.
Artışlarda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dost körfez ülkeleri olarak tanımladığı ülkelerden TCMB’ye gelen depo/mevduat hesapları da rol oynuyor. Bankacılar 23 Haziran haftasında da rezervlerde belirgin artış hesaplıyorlar.
TCMB ayrıca geçen haftaki faiz kararının bankaların kredi mekanizmasına etkisini yaklaşık bir ay erkene çeken bir düzenlemeye de gitmişti.
Banka ayrıca 24 Haziran’dan geçerli olmak üzere reeskont ve avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranlarını da artırdı.