Son dakika edinilen bilgilere göre İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’e ABD tarafından yaptırım uygulanacak. İki Türk bakanla ilgili ABD bütün ilişkilerini askıya alacak. Yaptırım açıklamasını Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders gerçekleştirdi. Yaptırım kararı ilk olarak şubat ayında kongrede alınmıştı. Kongrede şubat ayında alınan bir kararla, ‘rahip Brunson’ın tutuklanmasında rolü olan Türk yetkililere vize yaptırımı uygulanması’ konusunda bir karar almıştı. Kongre kararın uygulamasını Trump yönetimine bırakmıştı. Şubat ayında aldığı bu yetkiyi kullanmayan Beyaz Saray, Brunson konusunda yaşanan son gelişlmelerin ardından yaptırım için düğmeye basma kararı aldı.
Kongre kararında kime yaptım uygulanacağı konusunda genel ifadeler kullanılmış “Amerikan vatandaşlarını tutuklanmasında rolü olan Türk yetkililer” denmişti. Trump yönetimi ise bu yetkililerin isimlendirilmesini yapmış oldu ve Türk bakanlara yaptımları başlattı.
YAPTIRIMLAR NELERİ İÇERİYOR?
ABD’nin gerçekleştirdiği yaptırımlar ile iki Türk bakanın başta ABD olmak üzere bazı ülkelere giriş ve çıkışları yasaklanacak. ABD içerisinde bulunan mal varlıklarına el koyulabilecek. İki bakanın ortak olduğu herhangi bir firmanın dolar transferi yapabilmesi de ABD tarafından engellenecek.
İLK KEZ BİR NATO ÜLKESİNE UYGULANDI
ABD’nin Türkiye’ye uyguladığı yaptırımlar bakan düzeyinde ilk kez bir NATO ülkesine uygulanıyor. ABD daha önce Magnitsky yasasına dayanarak Rusya’ya bakan düzeyinde yaptırım uygulamıştı.
Türk bakanlara uygulanan yaptırımların zamanlaması ise oldukça kritik. 6 Kasım’da ABD’de senatonun ve temsilciler meclisinin üçte birinin değişiceği seçimler yapılacak. ABD Başkanı Trump bu seçimlerde Brunson’un mensup olduğu evanjelik klisenin desteğini korumaya çalışıyor. Trump’ın başkan seçilmesinde de Amerikalı evanjelikler büyük rol oynamıştı. 6 Kasım’da yapılacak seçimlerde cumhuriyetçilerin çoğunluğu kaybetmemesi, Trump’ın evanjelik klisesinden alacağı desteğe bağlı görünüyor.
Zamanlamanın önemli olduğu bir başka unsur da rahip Brunson davasının ekim ayına bırakılması. Ekim’deki karar rahibin serbet bırakılması yönünde çıkarsa Trump bunu 6 Kasım’da yapılacak olan senato ve temsilciler meclisi seçimlerinde kullanabilir.
ABD HAZİNE BAKANLIĞI AÇIKLAMASI
ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi (OFAC) Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun ABD'de bulunan mal varlıklarını dondurma kararı aldı. Gül'ün ve Soylu'nun rahip Andrew Brunson'un tutuklanması ve yargılanmasından sorumlu kurumların sorumluları olduğu belirtildi.
13818 numaralı Başkanlık emrinde yer alan “Ciddi insan hakları ihlali durumuna karışan kişilerin mal varlıklarının dondurulması” kanununa göre hareket edildiği belirtilen yazılı açıklamada, Hazine Bakanı Steven Mnuchin'in “Papaz Brunson'un adaletsizce Türk yetkililerce tutuklanması ve suçlanması basitçe kabul edilemez. Başkan Trump net olarak ABD'nin, Türkiye'den onu hemen serbest bırakmasını talep ettiğini söyledi” dediği aktarıldı.
Açıklamada Ekim 2016'da tutuklanan Brunson'un yeterli delil olamadan politik ve askeri casusluk suçlamaları ile tutuklu bulunduğu iddia edildi. Açıklamaya göre bugünden itibaren Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun OFAC tarafından belirlenen Özel Belirlenmiş Uyruklu ve Engellenmiş Kişiler (SDN) listesine alındığı bildirildi.
BAKANLARIN KİMLİK BİLGİLERİ HAZİNE BAKANLIĞI’NIN İNTERNET SİTESİNDE
ABD yaptırım uygulaycağını açıkladığı Süleyman Soylu ve Abdulhamit Gül’ün kimlik bilgilerini Hazine Bakanlığı’nın resmi internet sitesinden açıkladı.
Açıklamada bakanların yaşları, doğum yerleri ve cinsiyetleri gibi bilgiler yer aldı.
BİR YAPTIRIM DA SENATO’DAN
ABD Yönetiminin iki Türk Bakana yönelik yaptırım kararı almasından sadece saatler sonra, bir Türkiye karşıtı kararı da ABD Senatosu'ndan geldi.
ABD Senatosu, daha önce komisyondan geçen, Rusya'dan S-400 alan Türkiye'ye karşı, F-35 savaş uçaklarında yaptırım uygulanmasına ilişkin kararı Genel Kurul'da da 87'ye karşı 10 oyla onayladı. Türkiye'ye F-15 yaptırım kararı, ABD'nin “savunma politikası kararı” içine monte edilmişti.
Senato'nun da kabul etmesinin ardından, Türkiye'ye F-35 yaptırımlarını da öngören kararın yürürlüğe girmesi için tek onay mercisi ABD Başkanı Donald Trump kaldı. Trump'ın imzalaması halinde, Türkiye'ye F-35 yaptırımı da resmileşecek.
Yaptırım kararı, ABD'nin 765 milyar dolarlık savunma politikası bütçesine dahil edilmesi nedeniyle, Trump'ın bunu veto etmesi zor görünüyor. Ancak ABD yasa yapma sisteminde, bu tip kararlar Kongre onayından sonra, Başkan imzası aşamasındayken de de değişebiliyor. Ancak ABD yönetiminin de tutuklu Amerikalı Rahip Andrew Brunson nedeniyle, iki Türk Bakan, Süleyman Soylu ve Abdülhamit Gül'e yaptırım kararıyla birlikte, Trump'ın önüne gelen F-35 kararında yumuşamaya gitmesinin pek olası görünmediği ifade ediliyor.