Kanser şüphesiyle hastane hastane gezen vatandaşların hayatını kolaylaştıracak devrim niteliğinde bir yöntem geliştirildi.
Fatih Üniversitesi’nde Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden Yardımcı Doç. Dr. Hüseyin Sağkol, Genetik ve Biyoteknoloji Mühendisliği’nden Doç. Dr. Mustafa Fatih Abasıyanık ile Marmara Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden Yardımcı Doç. Dr. Alper Şişman birçok kanser türünün teşhisi noktasında önemli bir çalışmaya imza attı.
BİYOKİMYASAL ÇİP
Ekip, farklı kanser türlerini kısa sürede tespit eden bir çip geliştirdi. “Portatif biyosensör” adı verilen çipe yerleştirilen tek damla kan örneğiyle başta prostat ve over kanseri olmak üzere 25’e yakın kanser türlerine yarım saat gibi kısa sürede teşhis konulabiliyor. Projenin detaylarını Yardımcı Doç. Dr. Hüseyin Sağkol BUGÜN’e anlattı. Projenin öncelikle prostat ve over (yumurtalık) kanserleri üzerinde yoğunlaştığını ifade eden Sağkol, “Söz konusu kanserlerin teşhisine yönelik biyokimyasal testler kullanılıyor.
Klinik laboratuvarda yapılan bu testlerle vücutta veya kandaki orana bakılıp prostat veya over kanseri riski belirleniyor. Kesin teşhis doktor tarafından rektal muayene denilen yöntemle yapılıyor. Bunlar klinik laboratuvarda yapıldığı için masrafla ve zaman alıcı oluyor” dedi.
LABORATUVARA SON
Sağkol, geliştirdikleri biyosensör sayesinde bu işlemlerin yarım saate kadar kısa bir sürede gerçekleştirildiğini belirterek, “Bunun için yapılması gereken bir damla kanı biyosensöre damlatmak. Kanı damlattıktan yarım saat sonra çipte oluşacak renkler doğrultusunda kişinin kanser riski taşıyıp taşımadığı anında öğrenilebiliyor. Klinik laboratuvarda yapılan testin güvenirliği insan faktörüne bağlı olarak azalırken bizim çalışmamızda ise insan faktörü olmadığı için diğer yöntemlere göre daha güvenli ve kesin sonuçlar elde edebiliyoruz. Bütün bunları yaparken bir klinik laboratuvara ihtiyaç duyulmuyor” diye konuştu.
TEK DAMLA KAN YETERLİ
Çip sisteminin prostat kanseri bir hastanın tedavisine yardımcı olacağını belirten Doç. Dr. Sağkol, “Hasta haftada bir örneği çipe damlatıp tedavinin iyi ya da kötü gittiği sonucunu öğrenebilecek. Çipin üzerinde kırmızı, yeşil, turuncu gibi renkler olacak. Yeşil sağlıklı, kırmızı yüksek riskli turuncu ise orta riski gösterecek. Hasta kan örneğini damlattığında hangi ışık yanıyorsa tedavi sürecini o oranda ölçmüş olacak. Böylece hasta hastaneye gidip test eziyetine ve zaman kaybına maruz kalmayacak” ifadelerini kullandı.
25 TÜR İÇİN TEK ÇÖZÜM
Doç. Dr. Sağkol şöyle devam etti: “Sistemin güvenirliği Amerika’da yapılan testlerle onaylandı. Laboratuvar ortamında yapılan testte over kanseri dikkate alındı. Hastalığın teşhisinde istediğimiz sonuçları elde ettik. Lakin çip farklı sensörler sayesinde 25’e yakın diğer kanser türünü de tespit etme imkanı sunuyor.
10-15 LİRAYA SATILACAK
Üstelik sistem bütün bu hastalıkları aynı anda tespit etme şansı da tanıyor. İlaç gibi hastaya müdahale eden bir süreç taşımadığı için ilaç geliştirmedeki külfetli süreçlerden geçmiyor. O nedenle hızlı bir şekilde pazara sürülebilir. Çip seri üretime geçilmesi halinde eczanelerde 10-15 liraya satın alınabilecek. (BUGÜN)