İnsan unsurundan kaynaklı olarak meydana gelen trafik kazalarını minimize düşürmek, sürücünün trafiğe çıktığı andan itibaren hafıza, hız kontrolü ve saldırganlık gibi durumlarda davranış ve tepkilerini ölçmek için uygulanılan psikoteknik testi 1 Aralıktan itibaren ticari araç sürücülerine zorunlu hale geliyor. Psikoteknik testinin öneminden bahseden Trafik Güvenliği ve Psikoteknik Merkezleri Dernek Başkanı Cengizhan Kutlu “Kurtuluş Savaşında verdiğimiz can kadar, trafik kazalarında kayıp verdik. Trafik kazalarındaki insan kaynaklı trafik kazalarını minimize ederek, insan kaybının en düşük seviyede olmasını hedefliyoruz.” diyerek psikoteknik testin öneminden bahsetti.
Sürücülerin refleksini, algısını ve karar verme kabiliyetini ölçerek, riskli sürücüleri tespit etmek ve bu sayede insan kaynaklı meydana gelen trafik kazalarını en aza indirmek için uygulanan psikoteknik testi 1 Aralık 2019 itibariyle ticari araç sürücülerine zorunlu hale geliyor. Son zamanlarda artan trafik kazalarının önüne geçmek için genelge yayınlayan İçişleri Bakanlığı, 1 Aralık itibariyle psikoteknik test raporu olmayan araç sahiplerine 885 lira, sürücülere ise 283 lira cezai işlem uygulayacak. Riskli sürücüleri trafikten çekmek için uygulanan psikoteknik test, psikologlar eşliğinde 1-1.5 saat arasında gerçekleştiriliyor. Bu süre içerisinde sürekli dikkat testi, mühakeme testi, koordinasyon testi, seçici dikkat testi, hız mesafe tahmin testi, çarpışma tahmin testi, görsel algı bellek testi, kişilik testi, görsel süreklilik testi, çevresel görsel görüş testi, tepki hızı testi ve trafiğe ilişkin görüş testi olmak üzere 12 farklı test uygulanarak riskli sürücüleri tespit edip, bu riskli sürücüleri trafikten uzaklaştırıp trafik kazalarının olumsuz etkilerini azaltmak hedefleniyor.

"RİSKLİ SÜRÜCÜYÜ TESPİT ETMEK İÇİN PSİKOTEKNİK TESTİNDEN GEÇMESİ GEREKİYOR"
Psikoteknik testinin zihinsel sorunları ortaya çıkarmadığını söyleyen Trafik Güvenliği ve Psikoteknik Merkezleri Dernek Başkanı Cengizhan Kutlu, “Psikoteknik, kişinin refleksini, algısını, muhakemesini, karar verme kabiliyetinin yerinde olup olmadığını seçiyor. Psikoteknik hiçbir zaman kişinin zihinsel sıkıntısını ortaya çıkartmaz. Psikolojimiz belirli bir süre refleksini, algısını, karar verme yetisini kaybedebilir, biz buna riskli sürücü diyoruz. Bu riskli sürücüyü trafikten uzaklaştırmak için mutlaka bir testten geçmesi gerekiyor, bu testin adı da psikoteknik testi. Sürücüler bu teste girerek trafikte araç kullanıp kullanamayacaklarını görmeleri gerekiyor.” dedi.

"TRAFİK KAZALARININ YÜZDE 96'SI İNSAN UNSURLU"
Türkiye’nin hemen hemen birçok noktasında psikoteknik merkezlerinin bulunduğunu söyleyen Kutlu, “ Sürücülerin psikometri becerilerini ölçüyoruz ve tüm sürücülerin mutlaka psikoteknik testten geçmesini öneriyoruz. Amacımız riskli sürücüyü belirli bir süre, risk geçene kadar trafikten uzaklaştırmak. Son istatisliklere göre trafik kazalarının yüzde 96’sı insan unsurundan kaynaklanmakta. Kurtuluş Savaşında verdiğimiz can kadar, trafik kazalarında kayıp verdik. Bu insan unsurunu minimize ederek, insan kaybının en düşük seviyede olmasını hedefliyoruz. Bu anlamda Türkiye genelinde hemen hemen bütün il ve ilçelerimizde 400’e yakın merkezimiz var.” diye konuştu.

"1 ARALIK İTİBARİYLE RAPOR OLMAYAN HİÇBİR ŞEKİLDE ARAÇ KULLANAMAYACAK"
İnsan unsuru nedeniyle meydana gelen kazaların minimize edilmesi için tüm sürücülerin psikoteknik testten geçmesi gerektiğini söyleyen Kutlu, “Tüm sürücü belgesi alacak insanlar için psikoteknik testinden geçmesiyle ilgili çalışmalarımız devam ediyor. Ancak şuanda sadece ticari araç kullanan sürücüler bu teste tabiler. İçişleri Bakanlığımızın son genelgesinde, 1 Aralık 2019 tarihinden itibaren psikoteknik test raporu olmayan araç sahiplerine 885 lira, sürücülere ise 283 lira cezai işlem uygulanacak. Sürücüler bu cezadan etkilenmemek için mutlaka psikoteknik testini almaları gerekiyor. 1 Aralıktan itibaren psikoteknik test raporu olmayan ticari araç sürücüleri hiçbir şekilde araç kullanamayacaklar.” İfadesinde bulundu.

"17-21 KASIM TARİHİNDE ANTALYA'DA ÇALIŞTAY GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ"
Psikoteknik üzerinde 14 yıldır karşılaşılan mevzuatları tartışarak yeni düzenlemeler getirmek adına çalıştay gerçekleştireceklerini dile getiren Kutlu, “Trafik güvenliği ve psikoteknik merkezleri derneği olarak Antalya’da 17-21 Kasım tarihinde dördüncüsü düzenlenen çalıştayı gerçekleştireceğiz. Bu çalıştayda psikoteknik nedir ve ne değildir konu başlığımız olacak. Yaklaşık 14 yıldır karşılaştığımız mevzuatları tartışarak, mevzuat sonuç bildirisini bakanlığımıza bildireceğiz. Bu nedenle tüm meslektaşlarımızı 17-21 Kasım’da gerçekleştirilecek çalıştayımıza davet ediyorum." diye söyledi.

PSİKOTEKNİK TESTİ NEDİR? PSİKOTEKNİK RAPORU NASIL ALINIR?
Psikoteknik belgesi, kişilerin bedensel ve psikolojik durumlarının sürücülük yapmaya elverişli olup olmadığını gösteren, psikolog ve simülatör eşliğinde gerçekleştirilen 1 saatlik bir testin akabinde verilen bir belgedir. Başka bir tabir ile psikoteknik belgesi kişinin bahsi geçen işe uygun olup olmadığını gösteren bir belgedir. Psikoteknik belgesi, Sağlık Bakanlığı denetiminde onaylı kurumlar tarafından verilmektedir.

Psikoteknik belgesi alırken, sürücülerin güvenli araç kullanmalarını sağlayan zihni özelliklerine yani; algılama, dikkat, hafıza, muhakeme ve benzeri yeteneklerine, psikomotor yetenek ve becerilerine yani; tepki hızı, göz, el, ayak koordinasyonu ve benzeri davranışlarına, alışkanlık ve kişilik özelliklerine yani; risk alma, saldırganlık, sorumluluk, öz kontrol, ve benzeri davranışlarına bakılmaktadır. Şayet yapılan bu değerlendirmeler olumlu ise sürücü psikoteknik belgesi alabilir.

Psikoteknik belgesinin en önemli kullanım sebepleri şöyledir:

-Ehliyetin yasal nedenlerle geri alınması halinde, tespit edilen kural ihlallerinin sürücülük için gerekli yetenek ve becerilerin eksikliğinden kaynaklanıp kaynaklanmadığına ilişkin bir sonuca varılması 

-Sürücü olması uygun olmayan kişilerin belirlenmesi

-Mesleği sürücülük olan kişilerin çalışmaya devam ettikleri sürücülük açısından uygun olup olmadıklarının belirlenmesi 

-Yüksek sürücülük performansı gerektiren alanlar için sürücü seçimi(ağır vasıta sürücülüğü, uzun yol sürücülüğü, yolcu taşımacılığı gibi)

Psikoteknik belgesi, Sağlık Bakanlığı tarafından onay verilmiş kurumlar tarafından verilmektedir. İlinizde bulunan bu kurumlara başvuruda bulunarak psikoteknik belgesi almak için başvuru yapabilirsiniz. Belge için yaklaşık 1 saat süren ve kişinin beden ve ruhsal sağlığının sürücülüğe elverişli olup olmadığının ölçüldüğü bir teste tabi tutulursunuz. Bu testin sonunda başarılı olarak adaylara psikoteknik belgesi verilir.

Psikoteknik raporu alan ticari araç sürücüleri almış oldukları psikoteknik raporu 5 (beş) yıl süre ile geçerlidir. Bu süre dolduktan sonra tekrar bu rapordan almaları gerekmektedir. Merkezimizden psikoteknik raporu alan sürücülerin rapor tarihi dolmadan 15 gün önceden hatırlatma yapılmaktadır.

BELGENİN MALİYETİ 180 TL
Edinilen bilgilere göre geçen yıl bu ceza rakamları araç sahibine 450 TL, sürücülere de 225 TL. idi. Daha önce bu ceza yazma yetkisi Ulaştırma Bakanlığı görevlileri yazıyordu. Yeni çıkartılan uygulama ile şehir içi trafik uygulaması yapan trafik polisi ve jandarma da bu cezaları kesebilecek.

Psikoteknik raporu almanın maliyeti ise bugün için 180 TL.