Hükümet, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün (VGM), Vakıfbank’ta sahip olduğu yüzde 58.5 oranındaki hissenin karşılığı olan ve 2008'den bu yana ödenmeyen 756 milyon liralık alacağını sildi. Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülen Torba Yasa'ya önceki gece eklenen bir değişiklikle Vakıfbank'ın yüzde 58.5 oranında hissesine karşılık 2008'den bu yana mazbut ve mülhak vakıflara ödemesi gereken ama ödemediği toplam 756 milyon lira bir kalemde silindi.

 

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın başkanlığında görüşülen Kamu finansmanıyla ilgili Torba Yasa'da, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu'nda bir değişiklik yapıldı. Bununla, yasadaki "Sermayesinin yüzde 50'sinden fazlası Genel Müdürlüğe veya mazbut vakıflara ait işletme ve iştiraklerin, Kurumlar Vergisi matrahının yüzde 10'u, yeterli geliri bulunmayan mazbut vakıflara ait vakıf kültür varlıklarının onarımında kullanılmak üzere Genel Müdürlüğe aktarılır" ifadesi kanun metninden çıkarıldı. Üstelik bu değişiklik 5 yıl geriden işletilerek, 2008 yılından itibaren geçerli sayıldı. Böylece hayır işleri için kurulan mazbut ve mülhak vakıfların, hem hisseleri karşılığı alacağı gelirler ortadan kaldırıldı hem de 2008 yılından bu yana biriken alacakları silinmiş oldu. 

Bir geceyarısı operasyonuyla Torba Yasa'da yapılan bu değişiklik muhalefetten büyük tepki toplarken, Babacan "Vakıfbank halka açıldıktan sonra ’bankanın şu kadar geliri Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ödenir’ gibi bir düzenleme doğru olmamıştır. 10 yılda çıkan bütün yasalar tam doğru olmuştur demek çok doğru değil. Halka açık bankaya böyle bir ödeme yaptırılmasını doğru görmüyoruz” diye savundu. 

 

Öte yandan Meclis Komisyonu'nda, Vakıfbank'ın 2008'den bu yana sözkonusu parayı ödememe gerekçesi de bir skandalı ortaya çıkardı. Buna göre, Hükümetin 2008 yılında yürürlüğe soktuğu kanunun 28. maddesinde yer alan "Sermayesinin yüzde 50'sinden fazlası Genel Müdürlüğe veya mazbut vakıflara ait işletme ve iştiraklerin, Kurumlar Vergisi matrahının yüzde 10'u Genel Müdürlüğe aktarılır" hükmü, Vakıfbank'ın bir "ayak oyunu"yla bertaraf edildi. Buna göre 18 Şubat 2008 tarihinde Vakıfbank yönetimi, Kamuyu Aydınlatma Platformuna (KAP) gönderdiği bir açıklamayla sözkonusu vakıfların, Vakıfbank'taki hissesinin yüzde 43 olduğunu ve böylece yasadaki 50'nin üzerinde hissesi olma" şartını taşımadığı, bu yüzden de para ödenmeyeceğini bildirdi. Böylece o tarihten itibaren banka, VGM'ne ödemesi gereken toplam 756 milyon lirayı ödemedi. 

 

Ancak önceki gece Komisyonda, bankanın KAP'a yaptığı bu açıklamanın doğru olmadığı anlaşıldı. Duruma sert tepki gösteren muhalefet milletvekilleri, Bakan Ali Babacan'a Hazine'nin resmi açıklamasıyla "bankanın mevcut hisse yapısında mazbut ve mülhak vakıfların yüzde 58,51 payla ana sermayedar durumunda" olup olmadığını sordular. Babacan ve Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem, Vakıfbank'ta mazbut ve mülhak vakıfların yüzde 58,51 payla ana sermayedar durumunda olduğunu belirtti. 2008 yılında mevcut yönetim tarafından KAP'a yapılan açıklamayla ilgili olaraksa, "bir hata olmuş" yorumunu yaptılar. 

 

Sözkonusu "hata"nın maliyetinin 2008'den bu yana toplam 756 milyon liraya ulaştığı da ortaya çıktı. Babacan, 2008'den bu yana ödenmeyen tutarın ortaya çıkması üzerine, yasayla hakedilmiş bu tutarın neden ödenmediği ve bugün itibariyle 5 yıl geriye dönük olarak silindiğine ilişkin soruları ise yanıtlamadı. 

 

Vakıfbank'ın sözkonusu vakıflara hisse karşılığı gelirlerini ödememek için KAP'a gönderdiği yanıltıcı açıklamanın yapıldığı dönem Bankanın Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Beyazıt'tı. İlginç bir şekilde Beyazıt aynı zamanda Vakıflar Genel Müdürü'ydü. 2003 yılından 2010 yılına kadar bu görevlerini sürdüren Beyazıt, 2010 yılında ani bir kararla emekli olarak görevlerinden ayrıldı. 

 

Önceki gece yaşanan bu gelişmeleri dün CHP'nin Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi milletvekilleri basın toplantısıyla duyurdu. CHP İstanbul Milletvekili Aydın Ayaydın, Vakıflar Kanunu’na göre Vakıfbank’ın her yıl kurumlar vergisi matrahının yüzde 10’unu VGM'ne aktarması gerektiğini anımsatarak, VGM'nin, Vakıfbank’ın yüzde 58,5 hissesine sahip olduğunu belirtti. Buna rağmen 2008 yılında dönemin genel müdürünün "gerçeğe aykırı olarak” hisse oranını yüzde 43 olarak açıkladığını söyledi. Bu nedenle 2008 yılından bugüne kadar, bankanın vakıflara tek bir kuruş aktarmadığını kaydeden Ayaydın, şimdide de "Vakıfbank’ın, VGM'ne ödemesi gereken parayı ödememesi için, söz konusu maddeyi kanundan çıkarıyorlar. Bir de bunun yürürlük tarihini 5 yıl geriye götürerek 2008 yılından itibaren uygulanmasını öngörüyorlar” diye konuştu. Ayaydın, tasarının kanunlaşması halinde ilk olarak VGM'nün Vakıfbank’taki hisse oranını ”yanlış açıklayan” dönemin Vakıfbank Genel Müdürü ve yöneticileri hakkında suç duyurusunda bulunmayı planladıklarını söylediler.

 

"... Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası Genel Müdürlüğe veya mazbut vakıflara ait işletme ve iştiraklerin; Kurumlar Vergisi matrahının yüzde onu, yeterli geliri bulunmayan mazbut vakıflara ait vakıf kültür varlıklarının onarımında kullanılmak üzere Genel Müdürlüğe aktarılır" 

 

Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün idare ve temsil ettiği

Mazbut Vakıflar yüzde 43

Mülhak Vakıflar yüzde 15.45

- Diğer Mülhak Vakıflar yüzde 0.1872

- Vakıfbank Memur,Emekli Yardım Sandığı Vakfı yüzde 16.10

- Diğer gerçek ve tüzel kişiler yüzde 0.08

- Halka Açık yüzde 25.18

TOPLAM yüzde 100

(Virgülden sonraki rakamlar yuvarlanarak kısaltılmıştır) (gazetevatan.com)