Başbakan Erdoğan'ın "Taksim'e Topçu Kışlası'nı yapacağız" derken, 'Topçu Kışlası' hakkında neler biliyoruz?

 

İşte 10 soruda Topçu Kışlası!

 

 

Taksim Meydanı, 1730-1754 yılları arasında padişah olan I. Mahmut tarafından yaptırıldı. Yapımı, 1732 yılından 1739 yılına kadar sürdü. Adı Taksim Maskemi’nden (su dağıtma sarnıcı) geliyor.  Amaç, kentin kuzeyindeki ormanlardan gelen suyun çeşitli bölgelere dağıtmaktı. 

 

 

Bugün Taksim Parkı ya da Gezisi denilen bölgede eskiden geniş bir çayırlık içerisinde Ermeni mezarlığı  ile Ayaspaşa’da Müslüman mezarlığı vardı. Kışla buradaki geniş alana, 1803-1806 yılları arasında inşa edildi. 

 

 

Kirkor Balyan olduğu sanılıyor.

 

 

Hint ve Rus mimarisinden esintiler taşıyordu. Ana gövdesi iki katlı, soğan kubbeli ve kule görünümlü, köşeleri ise üç katlıydı. 

 

 

1839-1861 yılları arasında padişahlık yapmış olan Abdülmecid döneminde bugün İTÜ’nün Taşkışla Binası olarak bildiğimiz Mecidiye Kışlası ve bu kışladaki topçu subayları için Gümüşsuyu Askeri Hastanesi inşa edildi. 

 

1861-1876 yılları arasında padişahlık yapmış olan Abdülaziz zamanında ise Gümüşsuyu Kışlası yapıldı, askerlerin talimi için Talimhane kuruldu. 

 

 

Evet. Ortaya çıkan tablo, bölgenin sosyolojik dokusuna hiç uymuyordu. Bugün Galata – Beyoğlu dediğimiz Pera bölgesinde ve bugün Kurtuluş dediğimiz Tatavla’da gayrimüslimler, levantenler yaşıyordu. Bu kesimler, askeri değil, sivil bir grubun temsilcileriydiler. 

 

 

1870 yılında Ermeni mezarlığı Şişli’ye taşındı ve açılan bu alanda bu kesimlerin eğlence ihtiyacını karşılamak için askeri yapıların arasında bazı eğlence mekanları sıkıştırılmaya çalışıldı. 

 

1913 yılında elektrikli tramvayla Beyoğlu’nun Şişli’ye bağlanması Taksim’in önemini biraz daha artırdı ama burası hala geniş ve tanımsız bir alandı. 

 

 

 

1921’de kışlanın içine bir futbol stadyumu inşa edildi. Cumhuriyet’in ilk yıllarında mimari hamlelere devam edildi. Milli Takım’ın ilk maçı 1923 yılında burada oynandı. Aynı tarihlerde, Ayaspaşa Müslüman Mezarlığı kaldırıldı ve yerine apartmanlar dikildi. 

 

 

Taksim Meydanı için İtalyan Heykeltraş Pietro Canonica’ya bir ‘Cumhuriyet Abidesi’ sipariş edildi. Anıt, 8 Ağustos 1928’de TBMM Başkanı Kazım (Özalp) Paşa tarafından açıldı. Bundan böyle Taksim Meydanı, Osmanlı döneminde devlet ricalinin ve halkın karşılaştığı en önemli kamusal alanlar olan Sultanahmet ve Beyazıt meydanlarının işlevini yüklenecekti. 

 

 

1936’da İstanbul’u yeniden tasarlamak üzere davet edilen Fransız mimar Henri Prost, iki yıl içerisinde Beyoğlu yakasının nazım planını hazırlamıştı. 1940 yılında vali, Belediye Başkanı ve aynı zamanda CHP İl Başkanı olan Lütfü Kırdar, Prost’un kentsel tasarım projesi çerçevesinde Taksim’de radikal değişiklikler yaptı. Ve öncelikle 31 Mart Olayları sırasında bazı bölümleri tahrip olan Taksim, diğer adıyla Topçu Kışlası yıkıldı. 

 

(Ayşe Hür’ün Radikal’deki yazısından alınmıştır.)